طراحی و تبیین مدل اجرای سیاست های گردشگری با تاکید بر بخش خصوصی

بیان مسئله: صنعت گردشگری بزرگترین صنعت در جهان است. گردشگری صنعتی فرابخشی، چندپاره و ترکیبی از صنعت مختلف است و حوزه های مختلفی را شامل سازمان های دولتی، شرکت های خصوصی، موسسات غیرانتفاعی را در برمی گیرد. سازمان جهانی جهانگردی هشدار داده است که بسیاری از برنامه ها و سیاست ها برای گردشگری که در سطح ملی آماده شده است، به ندرت اجرا شده است. کشور ایران دارای منابع و جاذبه¬های گردشگری زیادی است که قابلیت سرمایه گذاری زیادی را دارند. عدم اجرای سیاست های گردشگری در کشور در حالی است، که دارا بودن تمام ویژگی های تاریخی و فرهنگی و طبیعی مانند کوه، کویر، جنگل و دریا در کنار یکدیگر، ایران را به موزه ای طبیعی با کلکسیونی از جاذبه های تبدیل کرده است. در میان جدول عناصر شیمایی مندلیف عنصری را نمی توان یافت که در این خاک یافت نشود. تنوع پوشش گیاهی در ایران به گونه ای است که 70 درصد کل گونه های گیاهی جهان در ایران یافت می شود و از این تعداد 2520 نوع، گونه بومی و منحصر به ایران وجود دارد. علاوه بر آن وجود مناطق حفاظت شده (11 پارک ملی، 4 اثر طبیعی، 25 پناهگاه حیات وحش و 48 منطقه حفاظت شده) 160 گونه از پستانداران که معادل کل گونه های قارة اروپاست، 500 نوع پرنده، 270 نوع ماهی، غارها، تالاب ها، رودخانه ها و دریاچه ها و جاذبه های فرهنگی و تاریخی منحصر به فرد تنها گوشه ای از جاذبه های این مرز و بوم را تشکیل می دهد. نکته قابل توجه آنکه طی چهاردهه در دنیا و در ایران هنوز هیچ پاسخ روشنی به علت عدم اجرای سیاست های گردشگری داده نشده است. روش پژوهش: این تحقیق از نظر هدف بنیادی محسوب می شود و از نظر روش جزء تحقیقات توصیفی-پیمایشی می باشد. جهت مشخص نمودن عوامل اثر گذار بر اجرای سیاست های گردشگری از 4 دور دلفی استفاده شده است. تعداد اعضای گروه دلفی 30 نفر می باشد. تعداد جامعه آماری 252 نفر جهت آزمون مدل و روش نمونه گیری تصادفی و فرمول نمونه گیری نیز کوکران برای جامعه محدود بوده است. جهت سنجش اثرگذاری هر یک از متغیرها بر اجرای سیاست های گردشگری از آزمون تحلیل عاملی، تحلیل مسیر، sme در نرم افزار لیزرل و آزمون تی استودنت استفاده شده است. نتایج پژوهش: نتایج این پژوهش نشان داد که طی سال های برنامه اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم توسعه اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی کشور بعد از انقلاب، عملکرد این صنعت هرگز به حد اهداف تعیین شده در بخش گردشگری نرسیده است. نتایج حاکی از آن است که هشت عامل ذیل و زیرمجموعه های آن بر اجرای سیاست های گردشگری اثر مثبتی دارند. این عوامل عبارتند از 1- تدوین هدف و سیاست های گردشگری 2- عوامل محیطی اثرگذار بر اجرای سیاست های گردشگری 3- عوامل مربوط به ویژگی های رفتاری و شخصیتی مجریان 4- عوامل مربوط به تخصص و مهارت مجریان 5- عوامل مربوط به بازیگران سیاست های گردشگری 6- عوامل سازمانی اثرگذار بر اجرای سیاست های گردشگری 7- عوامل مربوط به منابع و ابزارهای اثرگذار بر اجرای سیاست های گردشگری. 8- عملکرد مناسب مجریان در اجرای سیاستهای گردشگری کشور. همچنین مؤلفه های هر کدام از موارد فوق مورد شناسایی و تحلیل قرار گرفته، که در مدل ارائه شده است. پیشنهادهای پژوهش:. از اهم پیشنهادهای این پژوهش می توان به ایجاد ساختار اداری قابل انعطاف، کاهش تمرکز، ایجاد فرهنگ قوی سازمانی و آموزش مجریان در سازمان های مجری سیاستهای گردشگری اشاره کرد، از دیگر پیشنهادهای می توان به کارآمد نمودن مقررات، ارائه تسهیلات مختلف به بخش خصوصی سرمایه گذار در صنعت گردشگری، تسهیل و حذف روادید ، ایجاد عزم ملی برای توسعه گردشگری، تدوین سیاست¬های گردشگری با مشارکت بازیگران سیاست های گردشگری و طراحی سیستم ارزیابی عملکرد را می توان نام برد.